Chociaż Boris Akunin jest jednym z najbardziej poczytnych na świecie rosyjskich pisarzy, to adaptacja Teatru Telewizji jest pierwszą ekranizacją jego prozy w Polsce. Prawa do ekranizacji “Lewiatana” udało się pozyskać po kilku latach intensywnych starań Domu producenckiego Wiernik PRO. Powieść przełożona przez Cezarego Harasimowicza i Bartka Konopkę na język Teatru Telewizji, to oszałamiająca rozmachem sztuka kostiumowa, bogato czerpiąca w zakresie formy z XIX-wiecznej literatury rosyjskiej. To celowy zabieg, o którym tak mówi sam autor: „Rosja zrobiła światu dużo złego i odrobinę dobrego. Ta odrobina to nasza literatura XIX wieku. Klasyczna powieść rosyjska to nasz największy wkład do kultury świata”.
Cała rzecz dzieje się w XIX wieku, na pokładzie luksusowego statku rejsowego, a spektakl klimatem nawiązuje do kryminałów Agathy Christie: tak samo zamknięty krąg podejrzanych, tak samo dwóch rywalizujących detektywów, tak samo zaskakujące zwroty akcji. Przedmiot, znaleziony na miejscu brutalnej zbrodni w Paryżu, sugeruje, że morderca przebywać będzie na pokładzie luksusowego parowca ruszającego w podróż z Southhamption do Kalkuty. Wśród zamożnych podróżnych, śledztwo w sprawie okrutnego zabójstwa prowadzi jeden z najbardziej doświadczonych paryskich detektywów komisarz Gauche. Z czasem okazuje się, że na statku działa także drugi detektyw. Czy aby morderca jest tylko jeden? Klasyczna historia z serii “kto zabił?” trzyma w napięciu i do końca myli tropy.
Przyglądając się pasażerom luksusowego statku, przyglądamy się różnym ludzkim charakterom. Kostiumowa sztuka to także społeczna wiwisekcja europejskiej arystokracji schyłku XIX wieku. Za próbą rozgryzienia kryminalnej zagadki kryje się dekonstrukcja postaw i motywacji ówczesnej elity. Konwencjonalny świat z czasem coraz bardziej się rozpada, a postaciom spadają maski. W zakamarkach luksusowego okrętu czai się zło i zepsucie, a świat realny zaczyna przeobrażać się w świat metaforyczny.
Kryminalną układankę przenosi na ekran jeden z najbardziej utalentowanych polskich reżyserów filmowych – Bartosz Konopka. Autor nominowanego do Oskara krótkometrażowego “Królika po berlińsku” czy fabularnego “Lęku wysokości” po latach wraca na deski Teatru Telewizji. “Lewiatan” w jego wykonaniu kręcony jest z rozmachem dużej produkcji filmowej. “Używamy elementów starego świata, by opowiedzieć o relacjach między ludźmi i o nas samych – zdradza Bartek Konopka. Do projektu przyciągnął mnie sam Borys Akunin i wyjątkowość tego wydarzenia, bo przecież producentom nie było łatwo uzyskać prawa do ekranizacji jego dzieła. Zawsze ciekawie jest się zmierzyć z tak dobrą literaturą”. – dodaje Konopka.
Lista nazwisk zaangażowanych w produkcję imponuje. Na ekranie widzowie będą mogli podziwiać znakomitych i lubianych aktorów: Piotra Głowackiego, Piotra Żurawskiego, Karolinę Gruszkę, Marię Dębską. Widzów z pewnością urzekną stroje z epoki przygotowane przez Dorotę Roqueplo oraz piękna scenografia oddająca przepych luksusowego statku autorstwa Marcela Sławińskiego i Katarzyny Sobańskiej. A wszystko to z elegancją uchwycił okiem swojej kamery Paweł Dyllus.
“Kiedy 10 lat temu zetknęłam się po raz pierwszy z twórczością Borisa Akunina i jego książką “Lewiatan”, od razu poczułam, że chciałabym zrobić z tego materiału teatr telewizji. Wiedziałam też, że zdobycie praw autorskich od pisarza, który na całym świecie sprzedał 30 milionów swoich książek, nie będzie ani łatwe, ani tanie. Na szczęście nie porzuciłam marzeń i po kilku latach negocjacji, otrzymaliśmy list od samego Akunina, w którym wyraził ogromną aprobatę dla naszej wizji “Lewiatana”. Cieszę się, że możemy zapoznać polskiego widza teatru telewizji z twórczością tego wybitnego pisarza”. – mówi Joanna Wiernik, producentka i współwłaścicielka domu produkcyjnego WIERNIK PRO.
Scenariusz: Cezary Harasimowicz, reżyseria: Bartosz Konopka, zdjęcia: Paweł Dyllus, scenografia: Katarzyna Sobańska, Marcel Sławiński, kostiumy: Dorothee Roqueplo
Obsada: Piotr Żurawski (Erast Fandorin), Piotr Głowacki (Komisarz Gauche), Karolina Gruszka (Miss Clarissa Stamp), Maria Dębska (Madame Renata Clebere), Jan Marczewski (Sir Reginald Milford-Stokes), Hiroaki Murakami (Gintaro Aono), Dominik Nowak (Dr Truffo), Anna Smołowik (Mrs. Truffo), Otar Saralidze (Oficer Charles Regnier), Tomasz Drabek (Prof. Anthony F. Sweetchild), Jakub Snochowski (Kapitan Josiah Cliff) i inni.
O autorze: Boris Akunin (Grigorij Szałwowicz Czchartiszwili), ur. w 1956 r. w Gruzji. Mieszkający w Londynie japonista, tłumacz, autor znanych serii powieści Przygody Erasta Fandorina, Przygody siostry Pelagii, Przygody magistra, Gatunki. W 2000 roku był nominowany do nagrody Bookera i otrzymał tytuł Rosyjskiego Pisarza Roku. Azazel i Gambit turecki zostały przeniesione na ekran.
O producencie: WIERNIK PRO to dom produkcyjny, który zajmuje się kompletną produkcją filmową, tworząc filmy fabularne, dokumentalne, reklamowe oraz programy telewizyjne. W 2016 roku studio współprodukowało film „16.03”, który dostał drugą nagrodę w Konkursie Polskich Filmów Krótkometrażowych na festiwalu T-Mobile Nowe Horyzonty. Producent seriali dokumentalnych typu reality show „Down the Road. Zespół w trasie” dla TVN, „Najgorsze polskie tatuaże” dla TTV czy ponad 170 odcinków programu “Zakochaj się w Polsce” dla TVP, a także takie cykle jak : „Domy Przyszłości” (TVP2), „Gra muzyka” (TVP1) czy „Kultura od kuchni” (TVP1). W 2020 roku dom produkcyjny wyprodukował spektakl dla Teatru Telewizji pt: „Lewiatan” w reżyserii Bartka Konopki na podstawie książki Borisa Akunina.
“Lewiatan” – kryminał w stylu retro, stylizowany na XIX wiek
Zagmatwana intryga w wyjątkowo eleganckich wnętrzach okrętu i stylizacjach z epoki – tak w skrócie można opisać najnowszą i największą produkcję Teatru Telewizji TVP w sezonie 2020/2021.
W 1878 roku Paryżem wstrząsnęła sensacyjna "zbrodni stulecia", która wydarzyła się w luksusowej posiadłości kolekcjonera indyjskich antyków. W celu grabieży drogocennej statuetki złodziej zabija gospodarza i jego dziewięcioro służących. Jeden drobiazg znaleziony na miejscu przestępstwa wskazał, że morderca przebywa na pokładzie luksusowego statku “Lewiatan”. Wśród jego pasażerów znajduje się prawdziwa śmietanka towarzyska, łącznie z tajemniczym dyplomatą Erastem Fandorinem. Na pokład wkracza kierujący sprawą komisarz Gauche, który ma za zadanie odnaleźć sprawcę tej makabrycznej zbrodni.
Za produkcją “Lewiatana”, który wyemitowany zostanie na antenie TVP już 8 marca, stoi Dom Producencki Wiernik PRO, któremu po latach starań udało się zakupić prawa do dzieła Borisa Akunina. Do realizacji sztuki zaproszono najlepszych twórców: od uznanej obsady aktorskiej, przez autora zdjęć, do twórców scenografii i kostiumów, a przede wszystkim reżysera Bartka Konopkę i scenarzystę Cezarego Harasimowicza.
“Nie miałem łatwej przeprawy z Akuninem – wyznaje Bartek Konopka. Myślałem, jak do niego podejść, aby zrobić coś bardziej współczesnego, a nie tak konwencjonalnego jak kryminał w stylu Agathy Christie, który widzieliśmy wielokrotnie. Chciałem opowiedzieć, o złu, które wychodzi z każdej postaci, co wydało mi się zarówno ważne, jak i ciekawe do opowiedzenia. Na początku wszystkim wydaje się, że jest to taka elegancka opowieść, a potem okazuje się, że pod spodem kryje się ogromna chciwość, zazdrość i zawiść. To czyni tę powieść ponadczasową – dodaje Konopka.
Boris Akunin, autor “Lewiatana” urodził się w 1956 r. w Gruzji, a od 1958 r. mieszka w Moskwie. To eseista, tłumacz, ale przede wszystkim autor serii powieści “Przygody Erasta Fandorina”. W 2000 roku wybrany został rosyjskim pisarzem roku. Niechętnie godzi się na ekranizację swoich dzieł. W przypadku “Lewiatana” zgodził się sprzedać prawa do ekranizacji swojej powieści przekonany oryginalnym pomysłem polskiej ekipy.
Piotr Głowacki
Piotr Głowacki ukończył krakowską PWST im. Ludwika Solskiego. W 2005 zadebiutował rolą w "Rozdroże Cafe", a już w 2006 roku za rolę Michała w "Odzie do radości" otrzymał Jantara na festiwalu "Młodzi i Film" w Koszalinie. W 2014 roku otrzymał Polską Nagrodę Filmową Orzeł za rolę Mariana Zembali w filmie “Bogowie”. Widzowie oglądali go także w takich filmach jak: “Listy do M.”, “Planeta Singli” czy “1800 gramów”. Dwukrotnie był nominowany do Nagrody im. Zbyszka Cybulskiego.
Karolina Gruszka
Karolina Gruszka ukończyła Akademię Teatralną im. A. Zelwerowicza w Warszawie. Grała m.in. w "Przedwiośniu" Filipa Bajona, "Bożej podszewce" Izabelli Cywińskiej, "Daleko od okna" Jana Jakuba Kolskiego, "Francuskim numerze" Roberta Wichrowskiego, "Czasie honoru" i "Tlenie" Iwana Wyrypajewa. Otrzymała dotąd 5 nagród m.in. dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej za kreację w "Kochankach z Marony" na XXX Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Zdobyła także nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza miesięcznika "Teatr" za najlepszą kobiecą kreację aktorską sezonu 2009/2010 za rolę w sztuce "Lipiec" w Teatrze na Woli w Warszawie.
Piotr Żurawski
Piotr Żurawski ukończył Akademię Teatralną im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Zagrał w m.in. takich filmach, jak "Jutro idziemy do kina", "Opowieści z chłodni", "Chce się żyć", "Hardkor disco", "Karbala" czy "Pokot". Za kreację Mateusza „Kampera” Brzezińskiego w komediodramacie Kamper (2016) zdobył Jantar za główną rolę męską na Festiwalu „Młodzi i Film” w Koszalinie oraz był nominowany nagrody im. Zbyszka Cybulskiego. Widzowie mogli go także oglądać w serialach: “Bodo”, “Wataha”, a ostatnio “Król”. Jest aktorem warszawskiego Teatru Studio.
Maria Dębska
Maria Dębska to absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. Wystąpiła m.in. w filmach „Zabawa, zabawa”, „Cicha noc”, „Moje córki krowy” i „Demon”. Występuje w serialach: Barwy szczęścia, W rytmie serca oraz Wojenne dziewczyny. W 2021 ukaże się film “Bo we mnie jest seks”, w którym Maria zagra Kalinę Jędrusik. Od 2017 r. występuje w Teatrze Polskim im. Arnolda Szyfmana w Warszawie.
BIOGRAMY
Bartosz Konopka
Autor słynnego krótkometrażowego dokumentu „Królik po berlińsku”, nominowanego w 2009 roku do Oscara. Film wyświetlano na ponad 70 festiwalach i dystrybuowano w około 40 krajach. Jego pełnometrażowym debiutem fabularnym był „Lęk wysokości”, który został doceniony na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, zdobywając dwa Złote Lwy oraz zdobył nominacje do Polskich Nagród Filmowych – Orły. W 2003 roku wygrał konkurs organizowany przez telewizję Planete na scenariusz filmu dokumentalnego. Tak powstała „Ballada o kozie”, która została doceniona na takich festiwalach jak DokumentART w Neubrandenburgu, MFFK Kraków, Era Nowe Horyzonty w Cieszynie, Prowincjonalia we Wrześni czy TOFFI w Toruniu. Kolejna jego produkcja, „Trójka do wzięcia”, okazała się sukcesem na festiwalach Młodzi i Film, Nagrody Polskiego Kina Niezależnego (OFFskary) oraz Nowe Horyzonty. W 2020 roku wspólnie z Leszkiem Dawidem wyreżyserował dla Netflix serial “W głębi lasu” będący ekranizacją kryminału bestsellerowego autora Harlena Cobena.
Absolwent filmoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz reżyserii na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Cezary Harasimowicz
Scenarzysta, pisarz i dramaturg. Dzięki wygranej w konkursie Hartley-Merrill w USA za scenariusz „Brute” uczestniczył w warsztatach Roberta Redforda w Sundance Institute, gdzie jego scenariusz został uznany za najlepszy. Autor scenariusza filmu „300 mil do nieba”, który w 1989 roku uhonorowano Nagrodą Europejskiej Akademii Filmowej. W 2005 roku zadebiutował jako autor zbiorów opowiadań "PESEL 890604... mieszkam w Polsce". Rok później wydał powieść „Nieoczekiwana zmiana płci: na najwyższym szczeblu”, która w niedługim czasie doczekała się ekranizacji pt. „Zamiana”. Jego dorobek pisarski nie ogranicza się do jednego gatunku: od powieści historycznych („Victoria”), przez utwory dla dzieci („Uśmiech”) na powieściach sensacyjnych kończąc („Święty chaos”). Absolwent studium aktorskiego przy Teatrze Polskim we Wrocławiu oraz studium scenariuszowego PWSFTviT w Łodzi.
Dorothee Roqueplo
Członkini Polskiej Akademii Filmowej i Europejskiej Akademii Filmowej. W 2019 stworzyła kostiumy do nominowanego do Oscara filmu „Boże Ciało”. Wielokrotnie nominowana i nagrodzona nagrodą Polskiej Akademii Filmowej – Orły, a także Nagrodą Festiwalu Filmowego w Gdyni za filmy „Hiszpanka”, „Miasto 44”, „Młyn i krzyż” czy „Mój Nikifor”. Współpracowała przy kilkudziesięciu filmach fabularnych, spektaklach teatralnych i ponad 100 spotach reklamowych. Uważana za jedną z najlepszych polskich kostiumografów. Swojego fachu uczyła się w Szkole Projektowania Mody i Kostiumu w Paryżu.
Marcel Sławiński i Katarzyna Sobańska
Duet scenograficzny, który od kilku lat pracuje przy zarówno przy filmach, teatrze, jak i telewizji. Odpowiada za scenografię do nominowanych do Oscara filmów „W ciemności”, „Ida” i „Zimna Wojna”. Laureaci głównej nagrody na Festiwalu Filmów Polskich w Gdyni oraz Polskiej Nagrody Filmowej Orzeł za scenografię do filmu „Młyn i krzyż” Lecha Majewskiego. Od 2019 roku należą do Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej. Za dekorację do musicalu Oliver! w reżyserii Magdaleny Piekorz zostali nagrodzeni w 2010 roku Złotą Maską. Prowadzą autorską pracownię na Wydziale Malarstwa w ASP w Katowicach.
Paweł Dyllus
Autor zdjęć do kilkunastu filmów, zarówno krótko, jak i pełnometrażowych. W 2016 roku zrealizował zdjęcia do filmu „Jestem mordercą”, za który otrzymał nagrodę Stowarzyszenia Autorów Zdjęć Filmowych PSC oraz nominację do Orła i Złotej Żaby. Pracował przy takich filmach jak „Yuma”, „Chce się żyć” czy „Dziwor”. Za realizację obrazu „Sezon na kaczki” nagrodzono go Złota Kijanką na festiwalu Camerimage. W ostatnim czasie był autorem zdjęć do seriali „Zasada przyjemności”, „Nieobecni” czy „Mały zgon”. Ukończył realizację obrazu na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.